Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Derneği'nin gerisinde Türkiye'deki LGBTİ+ hareketinin deneyim ve birikimi yatıyor. Derneği oluşturan örgütlerin güç birliğini pekiştirme ve paylaşım ortamını çoğaltmayı hedefleyen dernekten önce, ortak sorunların çözümü doğrultusunda çok sayıda adım atıldı.
Tarihimizden seçkiler
1998-2004 yılları arasında “Türkiyeli Eşcinseller Buluşması”, Kaos GL ve Lambdaistanbul’un ev sahipliğinde gerçekleşti.
Kaos GL dergisi bütün LGBTİ+ örgütleri tarafından sahiplenildi ve desteklendi.
2003 ve 2004 yıllarında Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) değişimi sürecinde Kaos GL ve Lamdaistanbul birlikte hareket etti.
2006 senesinde Ankara’nın Eryaman semtinde travesti ve transeksüellere yönelik saldırılara karşı ortak hareket edildi.
LGBTİ+ derneklerine yönelik İçişleri Bakanlığı Dernekler Masası’nın engelleyici ve zorlaştırıcı tavrına karşı örgütler birbirlerine destek oldu. Kapatma davalarına karşı birlikte hareket edildi.
2006-2010 yıllarında LGBTİ+ örgütleri bir araya gelerek bir dizi ağ toplantısı yaptı, birlikte hareket etme pratiğini geliştirmek üzere bir strateji metni ortaya çıkardı. LGBTİ+ Hakları Platformu, STGM’in Ağlar Platformlar Çalışmalarını destekleme faaliyetleri kapsamında 2007 ile 2010 yılları arasında desteklendi. Türkiye’de LGBTİ Örgütleri STGM’in destekleriyle bir araya geldi ve birlikte çalışmak için ilke değer ve misyon çalışması yürüttü. Bu çalışmanın en son çıktılarından biri LGBTT Hakları İnsan Hakları Raporudur. 2007 ve 2011 yılları arasında toplam 5 sene boyunca Platform, Türkiye’de insan hakları ihlallerini raporlaştırdı.
Platform üyesi dernekler; “İnsan Hakları Mekanizmalarının LGBT Bireyler İçin Etkin Kullanımı” çalışması kapsamında, 2006 yılından bu yana birlikte çalışma deneyimi kazandı. Bu deneyim, LGBTİ+’ların İnsan Hakları ve Hukuk Komisyonu’nun kurulmasına zemin oluşturdu.
Lambdaistanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği’ne karşı açılan kapatma davası süreci Komisyon tarafından izlendi.
LGBTİ+’lara yönelik hak ihlallerinin konu olduğu davalar Komisyon tarafından takip edildi.
2007’den itibaren sürdürülen vaka raporlamaları sonucunda 2007 ve 2008 raporları hazırlanarak kamuoyu ve ilgili yerel ve uluslararası otoritelerle paylaşıldı.
LGBTİ+’ların İnsan Hakları ve Hukuk Komisyonu tarafından “Anayasa’ya ‘cinsel yönelim’ ve ‘cinsiyet kimliği’ eklensin” kampanyası yürütüldü.
Lambdaistanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği ev sahipliğinde, LGBTİ+ örgütleri temsilcileri, STK temsilcileri, medya mensupları, akademisyenler ve hukukçular bir araya geldi, bu toplantı neticesinde “Hukuk Uzman Takımı” oluşturuldu.
11-12 Haziran 2008’de LGBTİ+’ların İnsan Hakları ve Hukuk Komisyonu İstanbul’da yapılan toplantısında LGBTİ+ Hakları Platformu olarak yeniden yapılanmaya karar verdi.
2010 yılında Yogyakarta İlkeleri Işığında Anayasa Analizi çalışmasının tarama kısmı bitti, İlkeler yayına hazırladı.
2011 yılında 18-19 Mart tarihinde Diyarbakır’da yapılan toplantıda LGBT'lerin yasal hakları için birlikte mücadele etme ve koalisyonu yapılandırma kararı alındı.
Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kurumu Yasa Tasarısıdan ”cinsel kimlik” ibaresinin çıkartılması sonrasında, 7 Mart 2011’de Ankara’da ve 18-19 Mart’ta Diyarbakır’da bir araya gelen, Hevjin Diyarbakir LGBTT Oluşumu, İstanbul LGBTT Dayanışma Derneği, Kadın Kapısı Derneği, Kaos GL Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği, Lambdaistanbul LGBTT Dayanışma Derneği, MorEl Eskişehir LGBTT Oluşumu, Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği, Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi, Voltrans Trans Erkek Oluşumu Yasa Tasarısı’nın “Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı” başlıklı 3. Maddesi’nde yer alan ayrımcılık yapılamayacak zeminler arasına “cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği” ibarelerinin eklenmesi amacı ile birlikte çalışmaya karar vererek Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu’nu oluşturdu.
Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu LGBTİ örgütlerinin ve aktivistlerinin kapasitelerinin güçlendirilmesi, LGBTİ örgütleri arasındaki iletişim ve işbirliğinin güçlendirilmesi, LGBTİ hakları konusundaki farkındalığın artırılması, takip ve raporlama mekanizmalarının LGBTİ bireyler ve örgütleri tarafından etkin şekilde kullanımının sağlanması amacı ile kuruldu. Koalisyon, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğinin yeni sivil anayasaya dâhil edilmesini teşvik etmek için savunuculuk ve lobicilik yapılması ile LGBTİ bireyleri arasında en dezavantajlı grup olan trans bireylere LGBTİ hareketi içerisinde yetki sağlanması ve güç kazandırılmasını amaçlamak amacıyla kurulduğunu 15 Nisan 2011’de deklare etti. Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonun kurulmasına Pembe Hayat Derneği ve Kaos GL Derneği tarafından yürütülen “Bir Daha Asla” Projesinin sonucunda kurulmasına karar verildi.
2014 yılında Pembe Hayat, Kaos GL ve Siyah Pembe Üçgen Derneklerinin başvurusuyla Sivil Düşün Ağlar Platformların desteği ile “Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu” projesi başladı.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Sivil Düşün Programı tarafından desteklenen Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu projesi kapsamında danışma kurulu oluşturuldu.
Koalisyonun Kurucu örgütleri: Pembe Hayat, Kaos GL, Queer Adana, ZeugMadi LGBT, Hevi LGBT, Transsicko, Uluslararası Af Örgütü, T-Der Trans Danışma Merkezi Derneği, Spod LGBT, Keskesor, Malatya Homofobi ve Transfobi Karşıtı Gençlik İnisiyatifi, Anka LGBT, Kars LGBT Blok, Listag, Kaos GL, Akdeniz Pembe Caretta LGBT, İstanbul LGBTT Dayanışma Derneği, Dersim Roştîya Asmê LGBTİ Oluşumu, Trans Dayanışma Ağı, Antakya Güzel Sanatlar Derneği, Siyah Pembe Üçgen İzmir, Yedirenk Mersin LGBT, Voltrans, MorEl Eskişehir, Lambdaistanbul.
Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu Projesi kapsamında 4 sene boyunca 8 şehirde LGBTİ+ örgütlenmeleri desteklendi. 2017 Ankara yasaklarının gelmesi sonrasında Koalisyon Ankara dışında etkinliklere ağırlık verdi.
2018 Nisan’ında SPOD’un sekreteryasıyla Ağı oluşturan örgütler ve ağın üyesi olmayan ama ağdan faydalanan LGBTİ+ oluşumları ve bireysel aktivistler LGBTİ+ Meclisi toplantısı organize ederek bir araya geldiler. Yerel örgütlenmeleri desteklemek uzlaştılar.
2019 yılında 5-6-7 Nisan’da Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Koalisyonu üyelerinin katılımı ile LGBTİ+ Meclis toplantısı Mersin’de yapıldı.
Kaos GL, 2017-2018-2019 yıllarında İstanbul Onur Haftası, İzmir Onur Haftası, Mersin Onur Haftası etkinliklerine Gökkuşağı Koalisyonu Üyelerinin katılımını SİDA projesi kapsamında destekledi.
Koalisyon içindeki tartışmalar ve LGBTİ+ örgütlerin sürdürebilirliği tartışmaları ile birlikte Gökkuşağı Koalisyonu üyesi SPOD; Kaos GL; Pembe Hayat, Çanakkale LGBTİ+ İnsiyatifinden aktivistler 17 Mayıs Derneği’ni kurdu. 17 Mayıs Derneğinin ana çalışma alanlarından biri LGBTİ toplumunu ve toplulukları desteklemek ve ikinci amacı da LGBTİ+ toplumun sürdürebilirliğine desteklemek. Bu kapsamda 2020 yılının sonunda LGBTİ+ örgütlerle ihtiyaç belirleme analizleri yapıp bu analizler doğrultusunda örgütlere mentor desteği sunmaktadır.
Gökkuşağı Koalisyonu koordinasyon grubunu, Pembe Hayat, Genç LGBTİ+, Bursa Özgür Renkler, Mersin Muamma, SPOD, 17 Mayıs Derneği, Kaos GL oluşturmaktadır.
Koordinasyon; 2017’den beri yoğun baskı altında olan LGBTİ+ örgütlerinin baskıya karşı ortak yanıt vermeleri için çalışıyor. Pandemi döneminde örgütleri, insiyatifleri güçlendirmek için Queerantina isimli çevirim içi araçlarla örgütlerin birbirlerinden haberdar olduğu iletişim ağları oluşturuldu. Bu grup üzerinden LGBTİ+ Örgütleri ve toplululukların faaliyetleri destekleniyor.
16-18 Aralık 2021 Civil Right Defenders Desteği ile LGBTİ+ örgütleri İzmir’de bir araya geldi. “Nasılsın Lubunya” etkinliğinde LGBTİ+ların insan hakları durumu değerlendirilmesi yapıldı.
26-27 Mart 2022 tarihinde ILGA Avrupa’nın ev sahipliğinde İzmir’de LGBTİ+ Örgütleri buluştu. Bu toplantıda Avrupa Birliği ile Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Derneği ve ILGA’nın Avrupa Birliğini birlikte yürüteceği proje tartışıldı.
19 Ekim 2022’de Ilga Avrupa Sofya Konferansı öncesinde ILGA Avrupa Birliği ile Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı Derneği ve üyesi dernek temsilcileri bir araya geldi. Bu toplantıda birlikte çalışma olanakları tartışmaya başlandı.
28-30 Ekim 2022’de Ankara’da Civil Right Defenders desteği ile Ayrımcılığa Karşı Gökkuşağı üyeleri ile bir araya gelindi.